III 7. Херсонес. Декрет в честь посла (или стратега?) Митридата Евпатора, ca. 120 – 63 гг. до н.э.

Носитель

Разновидность

Плита. 

Материал

Мрамор. 

Размеры (см)

Высота 29,0; ширина 18,0; толщина 3,8.

Описание и состояние

Три соединяющихся в контакте фрагмента плиты, оббитой со всех сторон. 

Происхождение

Херсонес. 

Место находки

Севастополь (Херсонес). 

Контекст находки

Нижний правый фрагмент: в центральной части городища, близ собора св. Владимира. Нижний левый обломок: в северо-восточной части городища. Верхний фрагмент: "внутри монастырской ограды, поле XIX." 

Условия находки

Нижний правый фрагмент найден в 1891 г. Раскопки К.К. Косцюшко-Валюжинича (НА НЗХТ, д. 20, л. 3, № 48). Нижний левый обломок случайно обнаружен в 1913 г., раскопки Р.Х. Лепера (НА НЗХТ, д. 109, л. 40, № 2929). Верхний фрагмент найден случайно в ходе раскопок Р.Х. Лепера 1914 г. (НА НЗХТ, д. 110, л. 4, № 126). 

Место хранения

Севастополь. 

Институт хранения

Национальный заповедник "Херсонес Таврический", 34845 и 34875. 

Эпиграфическое поле

Местоположение

Лицевой фас. 

Стиль письма

Альфа с незамкнутым верхом и ломаной поперечной линией, бета с коротким верхним и удлиненным нижним полукружием, гамма с широкой горизонталью, наклонные линии дельта не сомкнуты вверху, эпсилон с короткой средней горизонталью, дзета, состоящая из одной вертикали и двух горизонталей, каппа с короткими наклонными линиями, мю имеет параллельные боковые линии, правая вертикаль ню слегка приподнята, омикрон меньше размера строки, пи с короткой правой вертикалью и выступающей за края горизонталью, сигма с расходящимися верхней и нижней гастами, штрихи и утолщения на концах линий букв. 

Высота букв (см)

1,0

Текст

Характер документа

Почетный декрет. 

Датировка текста

Ca. 120 – 63 гг. до н.э. 

Обоснование датировки

Просопография. 

Издания

Латышев 1892, 18, № 3; IOSPE IV 66; IOSPE I2 349. 

Критическое

[νομοφύλακες. c. 16.]
[---]
[καὶ ὁ ἐπὶ τᾶς] διοικήσε[ος. c. 7.]
[. c. 11.]εῖος vac. 1 litt. εἶπ[αν]· [ἐπειδὴ]
[. 6. Κε?]φα̣λᾶ̣ Ἀμι[σηνὸς. c. 4.]
[. 6. ἀποσταλε]ί̣ς̣ ὑπὸ βα[σιλέος Μι-]
5[θραδάτα Εὐ]πάτορος εἰς [τὰν πόλιν]
[ἁμῶν ἐν πᾶσιν] εὔνουν ἑ[αυτὸν πα-]
[ρέχεται καὶ] πάντα τὰ .[. 10.]
[. 7. κατα]σκευάζε̣[ι τάν τε παρε-]
[πιδαμίαν ε]ὐσχήμονα [καὶ συμφέ-]
10[ρουσαν τῶι τ]ε βασιλε[ῖ καὶ τᾶι πόλει]
[ἁμῶν ποιεῖται] δεδόχ[θαι τᾶι βουλᾶι]
[καὶ] τῶι δάμωι ἐπαιν[έσαι μὲν αὐτὸν]
[ἐπ]ὶ τούτο[ι]ς κα[ὶ δό]μ[εν αὐτῶι καὶ]
[ἐκ]γόνοις προξενί[αν πολιτείαν εἴσ-]
15[πλ]ουν ἔκπ[λ]ουν ἀσυλ[εὶ καὶ ἀσπονδεὶ]
[αὐ]τοῖς καὶ χ̣ρήμασι τὰ [δὲ ἐψαφισμένα ἀνα-]
[γ]ράψαι τοὺς συμνάμ[ονας εἰς στάλαν λευ-]
[κοῦ] λίθου καὶ θέμεν εἰς[. c. 11.]
[. c. 6. τ]ὸ δὲ [γ]ενόμ[ενον ἀνάλωμα δό-]
20[μεν τοὺς ταμία]ς τῶν ἱερ[ῶν ταῦτ’ ἔδοξε βου-]
[λᾶι καὶ δάμ]ωι μηνὸς [. c. 13.]
[---]

Дипломатическое

[...........················]
[---]
[..........]ΔΙΟΙΚΗΣΕ[..·······]
[···········]ΕΙΟΣ  ΕΙΠ[........]
[······ ..]Φ.Λ. ΑΜΙ[.....····]
[······........]..ΥΠΟΒΑ[........-]
5[.........]ΠΑΤΟΡΟΣΕΙΣ[........]
[...........]ΕΥΝΟΥΝΕ[.......-]
[..........]ΠΑΝΤΑΤΑ·[··········]
[·······....]ΣΚΕΥΑΖ.[..........-]
[.........]ΥΣΧΗΜΟΝΑ[........-]
10[..........]ΕΒΑΣΙΛΕ[............]
[............]ΔΕΔΟΧ[............]
[...]ΤΩΙΔΑΜΩΙΕΠΑΙΝ[............]
[..]ΙΤΟΥΤΟ[.]ΣΚΑ[...]Μ[..........]
[..]ΓΟΝΟΙΣΠΡΟΞΕΝΙ[..............-]
15[..]ΟΥΝΕΚΠ[.]ΟΥΝΑΣΥΛ[.............]
[..]ΤΟΙΣΚΑΙ.ΡΗΜΑΣΙΤΑ[...............-]
[.]ΡΑΨΑΙΤΟΥΣΣΥΜΝΑΜ[................-]
[...]ΛΙΘΟΥΚΑΙΘΕΜΕΝΕΙΣ[···········]
[······.]ΟΔΕ[.]ΕΝΟΜ[.............-]
20[............]ΣΤΩΝΙΕΡ[...............-]
[.........]ΩΙΜΗΝΟΣ[·············]
[---]

EpiDoc (XML)

<div type="edition" xml:lang="grc">
   <ab>
      	<lb n="00"/><supplied reason="lost">νομοφύλακες</supplied><gap reason="lost" quantity="16" precision="low" unit="character"/>
      	<lb n="0"/><gap reason="lost" extent="unknown" unit="line"/>
      	<lb n="1"/><supplied reason="lost">καὶ ὁ ἐπὶ τᾶς</supplied> 
         <supplied reason="undefined" evidence="previouseditor">δ</supplied>ιοικήσε<supplied reason="lost">ος</supplied><gap reason="lost" quantity="7" precision="low" unit="character"/>
      	<lb n="2"/><gap reason="lost" unit="character" quantity="11" precision="low"/><w part="F">εῖος</w> <space unit="character" quantity="1"/> 
         εἶπ<supplied reason="lost">αν</supplied>· <supplied reason="lost">ἐπειδὴ</supplied>
      	<lb n="3"/><gap reason="lost" quantity="6" unit="character"/> 
      	     <supplied reason="lost" cert="low">Κε</supplied><supplied reason="undefined" evidence="previouseditor">φ<unclear>α</unclear></supplied>λ<unclear>ᾶ</unclear> 
      	     Ἀμι<supplied reason="lost">σηνὸς</supplied><gap reason="lost" quantity="4" precision="low" unit="character"/> 
     <lb n="4"/><gap reason="lost" quantity="6" unit="character"/> <supplied reason="lost">ἀποσταλε</supplied><unclear>ίς</unclear> 
         ὑπὸ βα<supplied reason="lost">σιλέος</supplied> 
         <supplied reason="lost">Μι</supplied>
      	<lb n="5" break="no"/><supplied reason="lost">θραδάτα</supplied> <supplied reason="lost">Εὐ</supplied><supplied reason="undefined" evidence="previouseditor">π</supplied>άτορος εἰς <supplied reason="lost">τὰν πόλιν</supplied>
      	<lb n="6"/><supplied reason="lost">ἁμῶν ἐν πᾶσιν</supplied> εὔνουν ἑ<supplied reason="lost">αυτὸν</supplied> <supplied reason="lost">πα</supplied>
      	<lb n="7" break="no"/><supplied reason="lost">ρέχεται</supplied> <supplied reason="lost">καὶ</supplied>
      <supplied reason="undefined" evidence="previouseditor">πάν</supplied>τα 
         τὰ <gap reason="illegible" quantity="1" unit="character"/><gap reason="lost" quantity="10" unit="character"/>
    	<lb n="8"/><gap reason="lost" unit="character" quantity="7"/>
      <supplied reason="lost">κατα</supplied>σκευάζ<unclear>ε</unclear><supplied reason="lost">ι</supplied>
      <supplied reason="lost">τάν τε</supplied> <supplied reason="lost">παρε</supplied>
      	<lb n="9" break="no"/><supplied reason="lost">πιδαμίαν</supplied>
      <supplied reason="lost">ε</supplied><supplied reason="undefined" evidence="previouseditor">ὐσχ</supplied>ήμονα
      <supplied reason="lost">καὶ</supplied> <supplied reason="lost">συμφέ</supplied>
      	<lb n="10" break="no"/><supplied reason="lost">ρουσαν</supplied>
      <supplied reason="lost">τῶι</supplied> <supplied reason="lost">τ</supplied>ε
      βασιλε<supplied reason="lost">ῖ</supplied> 
         <supplied reason="lost">καὶ τᾶι πόλει</supplied>
      	<lb n="11"/><supplied reason="lost">ἁμῶν ποιεῖται</supplied> δεδόχ<supplied reason="lost">θαι</supplied> <supplied reason="lost">τᾶι βουλᾶι</supplied>
    	<lb n="12"/><supplied reason="lost">καὶ</supplied> τῶι δάμωι ἐπαιν<supplied reason="lost">έσαι</supplied> <supplied reason="lost">μὲν 
    	       αὐτὸν</supplied>
      	<lb n="13"/><supplied reason="lost">ἐπ</supplied>ὶ τούτο<supplied reason="lost">ι</supplied>ς κα<supplied reason="lost">ὶ</supplied> 
         <supplied reason="lost">δό</supplied>μ<supplied reason="lost">εν</supplied> <supplied reason="lost">αὐτῶι καὶ</supplied>
      	<lb n="14"/><supplied reason="lost">ἐκ</supplied>γόνοις προξενί<supplied reason="lost">αν</supplied> 
         <supplied reason="lost">πολιτείαν</supplied> <supplied reason="lost">εἴσ</supplied>
      	<lb n="15" break="no"/><supplied reason="lost">πλ</supplied>ουν ἔκπ<supplied reason="lost">λ</supplied>ουν ἀσυλ<supplied reason="lost">εὶ</supplied> 
         <supplied reason="lost">καὶ ἀσπονδεὶ</supplied>
    	<lb n="16"/><supplied reason="lost">αὐ</supplied>τοῖς καὶ <unclear>χ</unclear>ρήμασι τὰ 
         <supplied reason="lost">δὲ ἐψαφισμένα</supplied> <supplied reason="lost">ἀνα</supplied>
      	<lb n="17" break="no"/><supplied reason="lost">γ</supplied>ράψαι τοὺς συμνάμ<supplied reason="lost">ονας</supplied> <supplied reason="lost">εἰς 
      	     στάλαν</supplied> <supplied reason="lost">λευ</supplied>
      	<lb n="18" break="no"/><supplied reason="lost">κοῦ</supplied> λίθου καὶ θέμεν εἰς<gap reason="lost" quantity="11" unit="character" precision="low"/>
      	<lb n="19"/><gap reason="lost" unit="character" quantity="6" precision="low"/> <supplied reason="lost">τ</supplied>ὸ δὲ 
         <supplied reason="lost">γ</supplied>ενόμ<supplied reason="lost">ενον</supplied>
      <supplied reason="lost">ἀνάλωμα</supplied> <supplied reason="lost">δό</supplied>
     <lb n="20" break="no"/><supplied reason="lost">μεν</supplied>
      <supplied reason="lost">τοὺς</supplied> <supplied reason="lost">ταμία</supplied>ς τῶν 
         ἱερ<supplied reason="lost">ῶν</supplied><supplied reason="lost"> ταῦτ’
         ἔδοξε</supplied> <supplied reason="lost">βου</supplied>
      	<lb n="21" break="no"/><supplied reason="lost">λᾶι</supplied>
      <supplied reason="lost">καὶ</supplied>
      <supplied reason="lost">δάμ</supplied><supplied reason="undefined" evidence="previouseditor">ωι</supplied>
      <supplied reason="undefined" evidence="previouseditor">μη</supplied>νὸς 
         <gap reason="lost" precision="low" quantity="13" unit="character"/>
      	<lb n="21a"/><gap reason="lost" unit="line" extent="unknown"/>
   </ab>
   </div> 
Комментарии

Латышев 1895, 77, ad № 3; НЭПХ II 110; Avram 2002, 69 (= Bull.ép. 2004, 230 (Ph. Gauthier); SEG 52, 735); Avram 2013 30, № 309, 310. 

 
Критический аппарат

2: [- - - κλ]εῖος IOSPE I2
5: [ὁ δ. - - -]λάδα Μη[. . . . . .πρεσ]|[βευτάς] IOSPE I2; [Κε]φαλᾶ Ἀμι[σηνὸς πρεσ]|[βευτάς] corr. Solomonik; [---]φαλᾶ Ἀμι[σηνὸς στρα]|[ταγός] (cf. SEG 47, 1125: 4-5) Avram 2002
7-8: τὰ τ[ᾶς πρεσβείας] | [ἄριστα κατα]σκευάζ[ει] IOSPE I2; τὰ π[ρὸς τὸν]| [καιρὸν παρα]σκευάζ[ει], (cf. Syll3, 707 = ISM I 65, l. 15) Avram 2002
10: fin.: τᾶι πόλει scripsi IOSPE I2; τῶι δάμωι IOSPE I2
17: στάλαι IOSPE I2; εἰς στάλαν scripsi
21: fin.: (βασιλεύοντος ΔΔ, προαισυμνῶντος ΔΔ, γραμματεύοντος ΔΔ)

Перевод

[Номофилаки - - - и стоящий во главе] управления [- - -] внесли [предложение: поскольку - - - (сын) - - -], ам[исенец, посланный] царем [Митридатом] Евпатором в [наш город в качестве - - - являет всяческую] преданность, [наилучшим образом] устраивает - - - и делает свое [пребывание] подобающим [и полезным для] царя [и нашего города], пусть [Совет] и народ решит похвалить его за это, [даровать ему самому] и (его) потомкам проксению, [гражданство], право входа в гавань и выхода из гавани без риска конфискации [и необходимости заключения договора], им самим и их имуществу; пусть симмнамоны напишут постановление на беломраморной [плите] и поставят в [- - -] пусть казначеи священных сумм выдадут понесенный [расход. Это решено Советом и народом] в месяц [- - -]

 

Комментарий

Ca. 120–63 гг. до н.э. (вероятно, не позднее II в. до. н.э.; см. комментарий).

Латышев 1892, 18, № 3 (издание фрагмента, найденного в 1891 г.).

IOSPE I2 349 (объединение с фрагментами, найденными в 1913 и 1914 г.).

Латышев 1895, 77, ad № 3 (corrigendum к Латышев 1892, 18, № 3)

НЭПХ II 110 (восстановление имени в стк. 3)

5: чтение окончания патронимика при нынешнем состоянии камня не поддается проверке

5: предполагая возможность этникона, производного от Μητρόπολις) - IOSPE I2

7-8: от последней буквы в стк. 7 видна лишь горизонтальная черта (скорее всего Τ)

17: εἰς στάλαν - scripsi (в соответствии c херсонесской формулой публикации эллинистического времени)

21: ожидается стандартная формула датировки

 

Изображения

(cc) © 2017 Игорь Макаров
Вы можете скачать эту надпись в формате EpiDoc XML. (Этот файл должен быть верифицирован на EpiDoc-схеме.)