III 1. Херсонес. Декрет в честь историка Сириска, 1-я пол. III в. до н.э.

Носитель

Разновидность

Стела. 

Материал

Мрамор. 

Размеры (см)

Высота 49,5; ширина 26,0; толщина 8,0.

Описание и состояние

Два соединяющихся фрагмента стелы (нижний расколот на две части), украшенной фронтоном и акротериями. Оббита слева и снизу. В тимпане изображение лаврового венка. Тыльная сторона обработана сумарна. Буквы надписи сильно стерты с левой стороны. 

Происхождение

Херсонес. 

Место находки

Севастополь
 (Херсонес). 

Контекст находки

Фрагмент a (верхний) вероятно, около Восточной базилики. Фрагмент b (расколот на две части) – в районе Восточной базилики. 

Условия находки

Фрагмент a (верхний) обнаружен во время раскопок
 Одесского археологического общества в 1879-1880 г. (НА НЗХТ, д. 37, л.17). Фрагмент b (расколот на две части) – в 1908 (НА НЗХТ, д. 64, л.12; д. 101, л. 38). Раскопки Р.Х. Лепера. 

Место хранения

Севастополь. 

Институт хранения

Национальный заповедник "Херсонес Таврический", 3616. 

Эпиграфическое поле

Местоположение

Лицевой фас. 

Стиль письма

Альфа с прямой перекладиной, мю с наклонными боковыми, правая гаста ню слегка приподнята, укороченная правая вертикаль пи, за которую слегка выступает верхняя поперечная линия, сигма с расходящимися верхней и нижней гастами, концы дуги омеги не сближаются, слегка изогнутые линии отдельных букв, утолщения на концах линий букв. 

Высота букв (см)

0,8

Текст

Характер документа

Декрет. 

Датировка текста

1-я пол. III в. до н.э. 

Обоснование датировки

Палеография. 

Издания

1. Юргевич 1881a,221, № 3 (fr. a); 2. IOSPE I 184 (fr. a); 2.1. SGDI 1899, III 1, 3086; 3. Лепер 1912, 44, № 3 (fr. a-b); 4. IOSPE I2 344 (fr. a-b); 4.1. Müller 2010, 378, №14. 

Критическое

[Ἡρακλ]είδας Παρμένοντος εἷπ[ε]·
[ἐπειδὴ] Συρίσκος Ἡρακλείδα τὰ[ς]
[ἐπιφαν]είας τᾶς Παρθένου φιλ[ο-]
[πόνως συγ]γράψας ἀν[έ]γνω καὶ τ[ά]
5[ποτὶ τ]οὺς Βοσπόρου βασιλεῖ[ς]
[διηγήσα]το τά [θ’ ὑ]πάρξαντα φ[ι-]
[λάνθρωπα? ποτὶ τὰ]ς πόλεις ἱστ[ό]-
[ρησεν ---]εως τῶι δάμω[ι],
[ἵνα λάβοι τιμά]ς ἀξίας, δεδόχθα[ι]
10[τᾶι βουλᾶι καὶ τῶι δάμωι] ἐπαινέσα[ι]
[τε] αὐτὸν ἐπὶ τούτοις καὶ [στεφ]αν[ῶ]-
[σαι τοὺς συμμνά]μονας [χρυσέωι στε-]
[φάνωι - - - - - - - - - - ]ΣΙΩΝ μιᾶι ἐφ’ ἱκ[άδι]
[καὶ τὸ ἀνάγγ]ελμα γενέσθαι· ὁ δ[ᾶ-]
15[μος στεφα]νοῖ Συρίσκον Ἡρακλε[ί-]
[δα], [ὅτι τὰ]ς ἐπιφανείας τᾶς Πα[ρ]
[θένου συνέγρα]ψε καὶ τὰ ποτὶ τὰς [πό-]
[λεις καὶ τοὺς] βασιλεῖς ὑπάρξαν-
[τα φιλάνθρωπα?] ἱστόρησε ἀλαθιν[ῶς]
20[ - - - - - - - - - - ] τᾶι πόλει· ἀναγ[ρά-]
[ψαι] δὲ [συμμ]νάμονας εἰς <σ>τ[άλαν]
[λιθίναν τὸ ψ]άφισμα καὶ θέμε[ν ἐν-]
[τὸς τοῦ προ]νάου τᾶς Παρθέν[ου]· [τὸ δὲ]
[γενόμενον ἀνά]λωμα δόμ[εν κατὰ τὰ]
25[δόξαντα τὸν τα]μίαν τῶν [ἱερῶν]·
[ταῦτ’ ἔδοξε βουλᾶι κ]αὶ δάμ[ωι μηνὸς]
[ - - - - - - - - - - δ]εκά[ται---]
[---]

21: orig. Τ

Дипломатическое

[.....]ΕΙΔΑΣΠΑΡΜΕΝΟΝΤΟΣΕΙΠ[.]
[......]ΣΥΡΙΣΚΟΣΗΡΑΚΛΕΙΔΑΤΑ[.]
[......]ΕΙΑΣΤΑΣΠΑΡΘΕΝΟΥΦΙΛ[.-]
[........]ΓΡΑΨΑΣΑΝ[.]ΓΝΩΚΑΙΤ[.]
5[.....]ΟΥΣΒΟΣΠΟΡΟΥΒΑΣΙΛΕΙ[.]
[.......]ΤΟΤΑ[...]ΠΑΡΞΑΝΤΑΦ[.-]
[..............]ΣΠΟΛΕΙΣΙΣΤ[.]
[.....---]ΕΩΣΤΩΙΔΑΜΩ[.]
[............]ΣΑΞΙΑΣΔΕΔΟΧΘΑ[.]
10[....................]ΕΠΑΙΝΕΣΑ[.]
[..]ΑΥΤΟΝΕΠΙΤΟΥΤΟΙΣΚΑΙ[....]ΑΝ[.]
[.............]ΜΟΝΑΣ[..........-]
[..... - - - - - - - - - - ]ΣΙΩΝΜΙΑΙΕΦΙΚ[...]
[..........]ΕΛΜΑΓΕΝΕΣΘΑΙΟΔ[.-]
15[........]ΝΟΙΣΥΡΙΣΚΟΝΗΡΑΚΛΕ[.-]
[.......]ΣΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣΤΑΣΠΑ[.]
[............]ΨΕΚΑΙΤΑΠΟΤΙΤΑΣ[..-]
[...........]ΒΑΣΙΛΕΙΣΥΠΑΡΞΑΝ
[............]ΙΣΤΟΡΗΣΕΑΛΑΘΙΝ[..]
20[ - - - - - - - - - - ]ΤΑΙΠΟΛΕΙΑΝΑΓ[..-]
[...]ΔΕ[....]ΝΑΜΟΝΑΣΕΙΣΤ[....]
[..........]ΑΦΙΣΜΑΚΑΙΘΕΜΕ[...-]
[.........]ΝΑΟΥΤΑΣΠΑΡΘΕΝ[......]
[............]ΛΩΜΑΔΟΜ[........]
25[............]ΜΙΑΝΤΩΝ[.....]
[.................]ΑΙΔΑΜ[.......]
[ - - - - - - - - - - .]ΕΚΑ[...---]
[---]

21: orig. Τ

EpiDoc (XML)

<div type="edition" xml:lang="grc">
   <ab>
      <lb n="1"/><supplied reason="lost">Ἡρακλ</supplied>είδας 
          Παρμένοντος 
            εἷπ<supplied reason="lost">ε</supplied>·  
      <lb n="2"/><supplied reason="lost">ἐπειδὴ</supplied> Συρίσκος 
            Ἡρακλείδα τὰ<supplied reason="lost">ς</supplied> 
      <lb n="3"/><supplied reason="lost">ἐπιφαν</supplied>είας τᾶς Παρθένου
            φιλ<supplied reason="lost">ο</supplied>
      <lb n="4" break="no"/><supplied reason="lost">πόνως</supplied> <supplied reason="lost">συγ</supplied>γράψας 
            ἀν<supplied reason="lost">έ</supplied>γνω καὶ τ<supplied reason="lost">ά</supplied> 
       <lb n="5"/><supplied reason="lost">ποτὶ </supplied> <supplied reason="lost">τ</supplied>οὺς
            Βοσπόρου βασιλεῖ<supplied reason="lost">ς</supplied> 
       <lb n="6"/><supplied reason="lost">διηγήσα</supplied><supplied reason="undefined" evidence="previouseditor">τ</supplied>ο <supplied reason="undefined" evidence="previouseditor">τ</supplied>ά <supplied reason="lost">θ’</supplied>
            <supplied reason="lost">ὑ</supplied>πάρξαντα φ<supplied reason="lost">ι</supplied>
     <lb n="7" break="no"/><supplied reason="lost" cert="low">λάνθρωπα</supplied> <supplied reason="lost">ποτὶ</supplied> 
            <supplied reason="lost">τὰ</supplied>ς πόλεις ἱστ<supplied reason="lost">ό</supplied>
       <lb n="8" break="no"/><supplied reason="lost">ρησεν</supplied> <gap reason="lost" extent="unknown" unit="character"/><w part="F">εως</w> τῶι
            δάμω<supplied reason="lost">ι</supplied>, 
       <lb n="9"/><supplied reason="lost">ἵνα</supplied> <supplied reason="lost">λάβοι</supplied> <supplied reason="lost">τιμά</supplied>ς
         ἀξίας, δεδόχθα<supplied reason="lost">ι</supplied> 
       <lb n="10"/><supplied reason="lost">τᾶι</supplied> <supplied reason="lost">βουλᾶι</supplied> <supplied reason="lost">καὶ</supplied>
          <supplied reason="lost">τῶι</supplied> <supplied reason="lost">δάμωι</supplied> ἐπαινέσα<supplied reason="lost">ι</supplied> 
       <lb n="11"/><supplied reason="lost">τε</supplied> αὐτὸν ἐπὶ τούτοις καὶ 
            <supplied reason="lost">στεφ</supplied>αν<supplied reason="lost">ῶ</supplied>
     <lb n="12" break="no"/><supplied reason="lost">σαι</supplied> <supplied reason="lost">τοὺς</supplied>
            <supplied reason="lost">συμμνά</supplied>μονας <supplied reason="lost">χρυσέωι</supplied> 
            <supplied reason="lost">στε</supplied>
     <lb n="13" break="no"/><supplied reason="lost">φάνωι</supplied> <gap reason="lost" quantity="1" unit="line"/><orig>σίων</orig> μιᾶι 
         ἐφ’ ἱκ<supplied reason="lost">άδι</supplied> 
     <lb n="14"/><supplied reason="lost">καὶ</supplied> <supplied reason="lost">τὸ</supplied> <supplied reason="lost">ἀνάγγ</supplied>ελμα 
         γενέσθαι· ὁ δ<supplied reason="lost">ᾶ</supplied> 
     <lb n="15" break="no"/><supplied reason="lost">μος</supplied> <supplied reason="lost">στεφα</supplied>νοῖ
         Συρίσκον 
         Ἡρακλε<supplied reason="lost">ί</supplied>
       <lb n="16" break="no"/><supplied reason="lost">δα</supplied>, <supplied reason="lost">ὅτι</supplied> 
         <supplied reason="lost">τὰ</supplied>ς ἐπιφανείας τᾶς Πα<supplied reason="lost">ρ</supplied> 
       <lb n="17"/><supplied reason="lost">θένου</supplied> <supplied reason="lost">συνέγρα</supplied>ψε 
         καὶ τὰ ποτὶ τὰς <supplied reason="lost">πό</supplied> 
       <lb n="18" break="no"/><supplied reason="lost">λεις</supplied> <supplied reason="lost">καὶ</supplied> 
            <supplied reason="lost">τοὺς</supplied> 
         βασιλεῖς ὑπάρξαν 
     <lb n="19" break="no"/><supplied reason="lost">τα</supplied> <supplied reason="lost" cert="low">φιλάνθρωπα</supplied> ἱστόρησε 
            ἀλαθιν<supplied reason="lost">ῶς</supplied>
     <lb n="20"/><gap reason="lost" quantity="1" unit="line"/> τᾶι πόλει· ἀναγ<supplied reason="lost">ρά</supplied>
       <lb n="21" break="no"/><supplied reason="lost">ψαι</supplied> δὲ <supplied reason="lost">συμμ</supplied>νάμονας εἰς 
            <supplied reason="omitted">σ</supplied>τ<supplied reason="lost">άλαν</supplied> 
     <lb n="22"/><supplied reason="lost">λιθίναν</supplied> <supplied reason="lost">τὸ</supplied> 
            <supplied reason="lost">ψ</supplied>άφισμα 
            καὶ θέμε<supplied reason="lost">ν</supplied> <supplied reason="lost">ἐν</supplied> 
       <lb n="23" break="no"/><supplied reason="lost">τὸς</supplied> <supplied reason="lost">τοῦ</supplied> 
            <supplied reason="lost">προ</supplied>νάου 
            τᾶς Παρθέν<supplied reason="lost">ου</supplied>· 
            <supplied reason="lost">τὸ</supplied> <supplied reason="lost">δὲ</supplied>
     <lb n="24"/><supplied reason="lost">γενόμενον</supplied> <supplied reason="lost">ἀνά</supplied>λωμα 
            δόμ<supplied reason="lost">εν</supplied> <supplied reason="lost">κατὰ</supplied> <supplied reason="lost">τὰ</supplied> 
       <lb n="25"/><supplied reason="lost">δόξαντα</supplied> <supplied reason="lost">τὸν</supplied> <supplied reason="lost">τα</supplied>μίαν 
         τῶν <supplied reason="lost">ἱερῶν</supplied>· 
     <lb n="26"/><supplied reason="lost">ταῦτ’</supplied> <supplied reason="lost">ἔδοξε</supplied> <supplied reason="lost">βουλᾶι</supplied> 
         <supplied reason="lost">κ</supplied>αὶ δάμ<supplied reason="lost">ωι</supplied> <supplied reason="lost">μηνὸς</supplied> 
       <lb n="27"/><gap reason="lost" quantity="1" unit="line"/> <supplied reason="lost">δ</supplied>εκά<supplied reason="lost">ται</supplied><gap reason="lost" extent="unknown" unit="character"/>
       <lb n="27a"/><gap reason="lost" extent="unknown" unit="line"/>
   </ab>
   </div> 
Комментарии

Wilhelm 1897, 87, № 13 (fr. a); IOSPE IV, p. 277; Ростовцев 1915, 151; FGrHist 1923-1958, 807T1; Chaniotis 1988, 300E7; Соломоник 1990, 14 № 4; , 505-526; Dana, Dana 2006, 99; Müller 2010, 72; Dana 2011, 240. 

 
Критический аппарат

a-b: IOSPE I2 344
1: rest. IOSPE
3/4: φιλ[οπόνως συγ]γράψας Wilhelm (Loeper); φιλ[οπόνως ἀνα]γράψας Bechtel; φιλ[οπόνως] γράψας IOSPE I2
4-7: καὶ [πρὸς πάντας τ]οὺς Βοσπόρου βασιλεῖ[ς ἀνενεώσα]το τὰ [ὑ]πάρξαντα φ[ιλάνθρωπα] Wilhelm
8: [ἐπιεικ]έως vel [εὐπρεπ]έως Loeper
13: [τῶν Διονυ]σίων Loeper; [τῶν.......]σίων FGrHist
21: fin.ΕΙΣΤlap.
20-22: in.: suppl. Loeper
24/25: δόμ[εν κατὰ τὰ] / [δόξαντα (?) τὸν τα]μίαν τῶν [ἱερῶν] Loeper

Перевод

Гераклид, сын Парменонта, внес предложение: поскольку Сириск, сын Гераклида, с усердием описав явления Девы, (публично) прочитал (свое сочинение), а также [рассказал] об отношениях с царями Боспора, а также изложил существующие [---] к городам [достойно] народа, – с тем чтобы он получил достойные почести, пусть Совет и Народ постановит похвалить его за это, а симмнамоны увенчают его золотым венком в [Дионисии ?], в двадцать первый день и провозгласят: «Народ венчает Сириска, сына Гераклида, за то, что он описал явления Девы и правдиво [---] изложил существующие [--- по отношению к ?] царям [---] для нашего города». Пусть симмнамоны запишут на каменной плите это постановление и поместят его в пронаосе храма Девы; а понесенный расход пусть выдаст [согласно решению] казначей священных сумм. Это решено Советом и Народом [в месяц ---].

 

Комментарий

Юргевич 1881a, 221, № 3 (издание верхнего фрагмента); IOSPE I 184 (издание верхнего фрагмента; ср. IOSPE IV, add. et corr. p. 277); Лепер 1912, 44, № 3 (переиздание первого фрагмента и публикация двух новых соединяющихся в контакте фрагментов; ср. примечания Латышева в этом же томе: ИАК 45, 1912, 133)

 

Изображения

(cc) © 2017 Игорь Макаров
Вы можете скачать эту надпись в формате EpiDoc XML. (Этот файл должен быть верифицирован на EpiDoc-схеме.)